Sabotage

De bodem van de Noordzee ligt vol met internetkabels. Rond die kabels zijn de laatste tijd verdachte Russische schepen gesignaleerd die ons internet zouden willen saboteren. Moeten we bang zijn dat ons internet uitvalt?

Wie in Rusland veroordeeld wordt voor hoogverraad, riskeert een levenslange gevangenisstraf. De Russische president Vladimir Poetin heeft namelijk strengere wetten goedgekeurd voor verraad, sabotage en terrorisme. Onlangs werd de Russische oppositiefiguur Vladimir Kara-Moerza nog veroordeeld tot 25 jaar cel, onder meer wegens hoogverraad.

19:40 Rusland brengt de infrastructuur in de Nederlandse Noordzee in kaart om die te kunnen saboteren. Dat zeggen de Nederlandse inlichtingen- en veiligheidsdiensten.

De film How to Blow Up a Pipeline doet vrij letterlijk wat de titel belooft. Het is een spannende klimaatthriller, maar laat ook in detail zien hoe saboteurs te werk gaan. Regisseur Daniel Goldhaber wil een discussie over radicale klimaatactie op gang brengen: "De klimaatbeweging moet nadenken over welke tactieken nodig zullen zijn."

Het ministerie van Volksgezondheid (VWS) gaat in hoger beroep tegen een recente uitspraak van de rechter over de Wet openbaarheid bestuur (Wob). De rechter oordeelde dat de werkwijze van het ministerie tijdens de coronapandemie niet strookt met de wet.

Voor de Iraanse president is de reactie van Frankrijk, Duitsland en Groot-Brittannië op de beslissing van Donald Trump over het nucleair akkoord belangrijker dan de beslissing van de Amerikaanse president zelf. ?Trump zal de deal opblazen of -indien niet- blijven saboteren?, zei Hassan Rohani zondag. Daarom is het voor Iran belangrijker ?of de Europeanen zich distantiëren van zijn pad of niet?, zei hij in Sabzevar in het noordoosten van Iran.

Een goederentrein van Lineas heeft dinsdag enkele uren stilgestaan in het noorden van Frankrijk. Volgens de Franse spoorwegmaatschappij SNCF was er sabotage in het spel. De trein werd eerst tot stilstand gebracht met klappers. Nadien werden volgens de SNCF remkabels overgesneden. Inmiddels blijft een staking bij het Franse spoor duren.

Steeds meer landen zijn actief op het gebied van digitale spionage. En de complexiteit van die operaties neemt toe, waardoor ze ook moeilijker te detecteren zijn. Dat schrijft de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) in haar jaarverslag over 2017, dat grotendeels gaat over digitale bedreiging van de nationale veiligheid. Nederland is daarbij interessant als internationaal knooppunt en als lid van de EU, de NAVO en dit jaar ook van de VN-Veiligheidsraad.

Digitale spionage is laagdrempelig, goedkoop, moeilijk traceerbaar en heeft een groot potentieel bereik. Het wordt gebruikt als alternatief voor ouderwetse inlichtingenoperaties door spionnen. Doelwitten zijn het bedrijfsleven, de vitale infrastructuur en de overheid.

Terrabytes

De dienst ziet de economische spionage in Europa toenemen. Vorig jaar zijn bij digitale inbraken terrabytes aan vertrouwelijke gegevens gestolen bij diverse Europese multinationals en onderzoeksinstellingen in de energie-, hightech- en chemische sector. Daaronder ook organisaties die vestigingen in Nederland hebben of met instituten in ons land samenwerken. "Dergelijke hardnekkige digitale aanvallen vormen een bedreiging van het economisch verdienvermogen van Nederland", aldus de AIVD.

De AIVD maakt zich ook zorgen over digitale sabotage van de vitale infrastructuur. Als een elektriciteitscentrale of een communicatieknooppunt wordt getroffen, kan dat grote gevolgen voor de samenleving hebben. Volgens de AIVD zijn andere landen bezig zich te nestelen in bepaalde systemen om sabotage van de infrastructuur in de toekomst mogelijk te maken.

Klassieke spionage

De toename van digitale spionage betekent niet dat de klassieke spionage niet meer voorkomt: Russische functionarissen verzamelden vorig jaar onder andere inlichtingen op het terrein van economie, wetenschap, politiek en defensie. China zocht naar financieel-economische en politieke informatie en heeft pogingen gedaan mensen te rekruteren.

Rusland probeert met behulp van digitale middelen ook heimelijk politieke invloed in het Westen uit te oefenen, zoals dat gebeurde bij de Amerikaanse presidentsverkiezingen. "De afgelopen jaren vormen beïnvloedingsoperaties een steeds belangrijker onderdeel van de Russische buitenlandpolitiek". De dienst geeft in het jaarverslag geen voorbeelden van beïnvloeding in Nederland, maar merkt wel op dat sinds het neerhalen van vlucht MH17 het strategisch belang van Nederland voor Rusland sterk is toegenomen.

IS

Terreurgroep IS mag dan vorig jaar bijna al haar grondgebied hebben verloren, de AIVD verwacht dat de jihadistische groep ondergronds zal overleven en blijft proberen aanslagen te plegen, ook in het Westen. Dit om te laten zien dat ze wraak kan nemen op de internationale coalitie, waar ook Nederland deel van uitmaakt.

Volgens de AIVD neemt de druk op aanhangers in Europa toe om in eigen land tot actie over te gaan. In Nederland zouden enkele honderden jihadisten actief zijn. Een aanslag bleef ons land tot nu toe bespaard; wereldwijd waren het er 29, iets meer dan in 2016.